Judo Nedir? Nasıl Yapılır?

Spor yapmak fiziksel faydalarının yanı sıra disiplin, özsaygı ve zihinsel gelişim anlamında da önemli avantajlar sağlıyor. Sporla anlam kazanan bir yaşam biçimi sürdürmek istiyor; ancak bireysel ve takım sporları dışında bir seçenek arıyorsanız, savunma ve dövüş sporlarını değerlendirebilirsiniz. Popüler bir savunma sanatı olan Judo hakkında bilgi için tüm detayları bu rehberde bulabilirsiniz.

Judo Nedir?

1882’de Jigoro Kano isimli bir eğitmen tarafından Japonya’da geliştirilen Judo, öz savunma ve disipline dayalı dövüş sporları arasında yer alıyor. Belirli kurallara göre oluşturulmuş müsabaka alanında, iki rakibin el ve ayaklarını kullanarak birbirlerine karşı üstünlük kurması esasına dayanıyor. 

1964’te olimpiyat oyunlarına dahil olarak küresel bir popülarite kazanan Judo sporunda başarılı olmanın yolu hızlı, çevik ve esnek olmaktan geçiyor. Judo ne demek diye merak ediyorsanız, kelimenin etimolojik kökenine göre nezaket yolu anlamına geliyor. Japoncada kibarlık ve nezaket anlamına gelen Ju ve yol anlamına gelen Do kelimelerinin birleşiminden oluşuyor.

Judo Terimleri Nelerdir?

Judo, Japonya kökenli geleneksel bir spor olduğu için çok sayıda Japonca terim bulunuyor. Bu sporun nasıl yapıldığını daha iyi anlamak için genel terimlere aşina olmanız gerekebilir.

• Ashi: Ayak veya bacakları nitelemek için kullanılıyor.
• Dojo: Sporun öğretildiği yer, Judo akademisi veya kursu
• Judogi: Sporcular tarafından giyilen geleneksel Judo elbisesi.
• Judoka: Judo yapan sporcular, ustalar ve dövüş sanatçılarına deniyor.
• Matte: Maçın durdurulması için hakem tarafından sporculara iletilen ayrılma komutu.
• Obi: Judo kuşakları için kullanılan terimlerden biri.
• Rei: Judokaların maç öncesi ve sonrasında verdikleri saygı selamlaması.
• Sensei: Dövüş sanatını öğreten kişi, Judo ustası.
• Tatami: Judo matı veya minderi için kullanılan terim.
• Tori: Tekniği uygulayan kişi.
• Uke: Tekniğin uygulandığı kişi.

Judo Kuralları Nelerdir?

Judo sporu karmaşık olmayan basit kurallarla yapılıyor. Resmi karşılaşmalarda uygulanan kurallar genel olarak şu şekilde: 

1. Müsabaka Alanı

Judo maçları kenar uzunlukları 14 metre olan kare bir alanda gerçekleşiyor. Genel müsabaka alanı güvenli bölge ve oyun alanı diye ikiye ayrılıyor. Maçlar genel müsabaka alanının içinde yer alan 8’er metre kenar uzunluğuna sahip bir zeminde oynanıyor. Oyun alanında esnek ve yumuşak malzemeden oluşan bir Judo minderi kullanılıyor. 

2. Maç Süresi ve Kuralları

Judo maçları uluslararası organizasyonlarda ve kuralları Türkiye Judo Federasyonu tarafından belirlenen Büyükler Süper Ligi’nde 5 dakika olarak oynanıyor.

Judo maçı sırasında cezayla sonuçlanan yasaklı hareketler şu şekilde:

• Rakiple etkileşime girmekten kasten kaçınmak,
• Savunma pozisyonunu 5 saniyeden fazla sürdürmek,
• Saldırıyormuş gibi yapmak ve rakibi aldatmak,
• Kasıtlı olarak sınırların dışına çıkmak ve rakibi itmek,
• Yaralama amaçlı tehlikeli eylemlerde bulunmak.

3. Judo Malzemeleri

Judo yapmak için gerekli ekipmanlar diğer sporlara göre daha basit malzemelerden oluşuyor. Antrenman sırasında dirsek ve baş koruyucu gibi çeşitli judo malzemeleri kullanılsa da resmi müsabakalarda yalnızca judo kıyafeti ve kuşaklara izin veriliyor. 

Judogi adı verilen geleneksel üniforma antrenman ve maç sırasında kullanılıyor. Modern dövüş sanatlarında kullanılan ilk üniforma özelliğine sahip judogi kıyafeti pantolon ve tunikten oluşuyor. Maç sırasında sporculardan biri beyaz, diğeri ise mavi renkli judogi giyiyor. Uluslararası Judo Federasyonu tarafından belirlenen kurallara göre judogi formasının sporcuya mükemmel bir şekilde uyması gerekiyor.

4. Puanlama ve Skor

Sporcuların Judo maçları sırasında elde edebileceği dört farklı puan türü bulunuyor. 

• Ippon Puanı: Rakibin sırtının yere değmesiyle kazanılan Ippon puanı, sporcuya anında zafer kazandırıyor. Bu nedenle Judokalar maç boyunca rakibini tek bir hamleyle yere sererek Ippon puanı alma fırsatını kovalıyor. Ayrıca, sporcular rakibini en az 25 saniye boyunca omuzları ve sırtı yere temas edecek şekilde hareketsiz tutarsa da Ippon yapmış sayılıyor.
• Waza-Ari: Judo maçında iki Waza-Ari puanı bir ippon’a denk geliyor. Rakibini 20-24 saniye boyunca yerde hareketsiz tutabilen sporcular bir Waza-Ari puanı kazanıyor.
• Yuko: Yuko puanları daha kısa süreli kilitlemeler sonucu elde ediliyor. Judokalardan biri çok sayıda yuko puanına ve bir Waza-Ari puanına sahip olsa bile, rakibi ippon yaptığı takdirde mağlup sayılıyor. Yuko puanı 15-20 saniye aralığındaki kilitlemeler için veriliyor.
• Koka: Rakibinin omuz, uyluk ve kalça bölümlerini yere seren sporcular, bu pozisyonu 10-15 saniye boyunca koruduğunda koka puanı kazanıyor.

Ayrıca, Judo sporunda ceza puanları da bulunuyor. Shido adı verilen cezalar oyalama taktikleri ve uzun süreli atak yapmama durumlarında veriliyor. İlk ceza uyarı niteliğindeyken ikincisi yuko puanı, üçüncüsü waza-ari ve dördüncüsü ise ipponla sonuçlanıyor.

Judo Kuşakları Nelerdir?

Judo sanatında uzmanlık seviyesi ve rütbeler kuşak renkleriyle belirleniyor. Ayrıca, bu sporun diğer dövüş sanatlarında da kullanılan kuşak sisteminin öncüsü olduğunu belirtmekte fayda var. Judo kuşakları Kyu ve Dan olmak üzere iki gruptan oluşuyor. Başlangıç seviyesinde Kyu derecesine sahip olan sporcular daha sonra siyah kuşakla sembolize edilen Dan derecesine yükseliyor. 

Sırasıyla Judo kuşakları ve rütbeleri şu şekilde:

• Beyaz: Başlangıç
• Sarı: 9. Kyu
• Turuncu: 7. ve 8. Kyu
• Yeşil: 5. ve 6. Kyu
• Mavi: 3. ve 4. Kyu
• Kahverengi: 1. ve 2. Kyu
• Kırmızı: 9. ve 10. Dan
• Beyaz ve Kırmızı Şeritler: 6. ila 8. Dan
• Siyah: 1. ila 5. Dan

Judo Nasıl Yapılır? Judo Teknikleri Nelerdir?

Judonun ne olduğunu ve genel olarak hangi kuralların uygulandığını öğrendiğinize göre geriye temel teknikler kalıyor. 

Judo teknikleri üç ana kategoriye ayrılıyor: Nage Waza (fırlatma teknikleri), Katame Waza (yakalama teknikleri) ve Atemi Waza (vuruş teknikleri). Hamleler tekniği uygulayan kişi olan Tori tarafından tekniğin uygulandığı kişi Uke’ye karşı yapılıyor. 

Judo Nage Waza Teknikleri

• Ippon-Seoi-Nage (tek kollu omuz atışı): Tori, Uke’yi doğrudan öne çekerek dengesini bozar. Sağ kolu Uke’nin koltuk altına yerleştirildiğinde, Tori sırtı Uke’ye dönük olarak sağ ayağının üzerinde döner. Tori daha sonra sağ omzunu indirir ve Uke’yi dairesel bir hareketle omzunun üzerinden atar.
• Harai Goshi (süpürme kalça atışı): Tori, Uke’yi öne ve sağa çekerek dengesini bozar. Tori daha sonra kalçaları Uke’ye karşı olacak şekilde döner ve sağ bacağını kullanarak Uke’nin ağırlık taşıyan sağ bacağını yerden kaldırır ve sonunda uke’yi kalçasının üzerine atar.
• Osotogari (bacak atma): Tori, uke’yi geri iterek dengesini bozar, ardından tori sağ bacağını kullanarak uke’nin ağırlık taşıyan sağ bacağını arkadan çapraz bir hareketle yerden süpürür.

Judo Katame Waza Teknikleri

• Kesa Gatame (yerde hareketsiz tutuş): Tori, Uke’nin kolunu koltukaltında tutarken diğer kolu Uke’nin boynundadır ve Uke sırtüstü vücudunun üzerinde yan yatar. Bacaklarını birbirinden ayıran Tori, Uke’yi bu duruşta tutar.
• Kami Shiho Gatame (üstte dört köşe tutuşu): Tori, yerde sırtüstü yatan Uke’nin üzerine tersten yatar. Tori’nin baş bölgesi Uke’nin karnına, karın bölgesi ise Uke’nin başına denk gelir.
• Nami-Juji-Jime (normal çapraz boğazlama): Tori, Uke’nin üzerindeyken kollarını çapraz bir şekilde Uke’nin yakasına doğru bastırarak onu kilitler.

Judo Atemi Waza Teknikleri

Atemi Waza vuruş teknikleri avuç içi, el kenarı, parmaklar, dirsek, diz, ayak ve topuk bölgeleri kullanılarak rakibin hayati noktalarına yapılan hücum hamlelerinden oluşuyor. 1880’li yıllarda kullanılan bu teknikler, ilerleyen yıllarda bir spor disiplinine dönüşen Judonun rekabet repertuarından çıkarıldı. Atemi Waza teknikleri tehlikeli yapıları nedeniyle müsabakalarda veya normal antrenmanlarda kullanılmıyor.

Özetle, diğer Uzakdoğu sporları gibi Judo da kendine ait bir felsefeyle ortaya çıkıyor. Sanılanın aksine, bu spor dövüşmek ve kavga etmek için taktikler öğretmek yerine sporculara disiplin, öz saygı ve zinde bir yaşam biçimi vadediyor. Siz de bu deneyimle yaşamınızı daha anlamlı kılmak istiyorsanız, ihtiyacınız olan ekipmanlara sahip olduktan sonra Judo kursu arayışlarına başlayabilirsiniz.