Tarihin İlk Bilgisayarı

Günümüzde bilgisayarlar hayatımızın her alanına yayılmış durumdadır. Masaüstü ve dizüstü formu bulunan bu teknoloji harikası alet, elimizdeki telefonlardan tabletlere kadar kullandığımız teknolojik araçların gelişimine de büyük katkılar sağlamıştır. 

Ofiste işlerinizi yürütürken, evde dizi ya da film izlerken, okulda ödev ve sunumlarınızı hazırlarken, araştırma yaparken, yazı yazarken, hesaplama yaparken ve daha birçok işlemde bilgisayar kullanmaktayız. Bilgiye ulaşmak ve onu kullanmak için son derece faydalı olan bu icadı, yaşamınızın her alanında kullandığınız ve hemen hemen her yerde gördüğünüz için “İlk bilgisayar nasıldı?” ve “İlk bilgisayar ne zaman yapıldı?” diye merak ediyor olabilirsiniz. Bu cihazın üretim geçmişi bakalım sandığınız kadar eskilere dayanıyor mu…

Bilgisayarın Gelişimi Nasıl Oldu?

Bilgisayar kelimesi kullanıldığı ilk zamanlarda, bilgi hesaplayan insanlar için kullanılıyordu. İnsanlar kendi zihinleriyle kâğıt ve kalem kullanarak yaptıkları işlemleri bilgi haline dönüştürüyorlardı. Basit hesaplamalar yapılabiliyor olsa da, karmaşık işlemlere sahip hesaplamalar konusunda zorlanılıyordu. İşlemler yalnızca kişisel hesaplamalardan ibaret değildi: Devlet dairelerinde, mühendislik alanlarında, mimarlık işlerinde büyük hesaplamalara ihtiyaç duyuluyordu ve bu hesaplamalar insan beyni ve işlemiyle bazen aylarca sürebiliyordu. Bu süreyi kısaltmak isteyen insanlar, çeşitli işlem araçları kullanmaya başladılar.

Bilinen ilk basit yapılı bilgisayar Çinlilerin icat ettiği abaküstü. Abaküs sayesinde basit işlemler daha hızlı şekilde halledilebiliyordu. Günümüzdeki teknolojiyle donatılmış bilgisayarlar yanında çocuklar için üretilmiş bir oyuncak gibi kalan abaküs, o dönemde büyük kolaylıkları beraberinde getirmişti. Zaman içerisinde işlemleri daha hızlı yapmak ve karmaşık işlemleri çözebilmek için basit şekilde toplama, çıkarma, çarpma, bölme yapabilen büyük makinalar gelişti. 

Fark makinası ilk makinalardan birisiydi ve yaptığı işlemleri kâğıda yazabiliyordu. Hesap makinaları da basit düzeydeki bilgisayarlar olarak görülmektedir ve zaman içerisinde bu cihaz da kök alma gibi daha karmaşık işlemleri yapabilecek şekilde geliştirildi. Tüm bu icatların mekanizmaları günümüzdeki formuna yakın ilk elektronik bilgisayar modelinin de gelişmesine büyük katkılar sağladı.

Tarihteki İlk Bilgisayar: ENIAC

1940’lı yılların başında 2. Dünya Savaşı’nda Amerikan ordusu topların ve füzelerin isabet oranlarını artırmak üzere gelişmiş hesaplamalara ve yüksek doğrulukta tahmini veriye ihtiyaç duyuyordu. Eldeki imkânlarla ve basit hesap makineleriyle bu hesaplamayı yapmak çok zor ve karmaşıktı. Yapılsa bile her ihtimal hesaplanamayacağından kesinliği tartışmalıydı. 

Kesin bilgilere ulaşmak ve süreyi kısaltmak amacıyla daha gelişmiş bir hesaplama modeli arayan Amerika, 1942 yılında John Mauchly’e danıştı. İlk yapılan bilgisayar temellerini işte buradan aldı. 18 ay boyunca hazırlık ve tasarım aşaması sürdü. Zira bu düzeyde bir hesaplayıcı daha önce üretilmemişti ve zahmet isteyen bir planlama gerekiyordu. Planlamalar bittikten sonra bilgisayarın yapımı 12 ay sürdü. Bitene kadar 2. Dünya Savaşı da bitmişti. Amacına hizmet etmemiş olsa da ENIAC çok daha büyük işlere vesile oldu ve gelişerek günümüze ulaştı.

1946 yılında Pensilvanya Üniversitesi’nden John William Mauchly ve John Presper Eckert tarafından ENIAC adını verdikleri ilk bilgisayar yapıldı. ENIAC, Electronic Numerical Integrator And Computer kelimelerinin kısaltmasından oluşur. Türkçe olarak ise “Elektronik Sayısal Bütünleştirici ve Hesaplayıcı” anlamına gelir. Günümüzdeki bilgisayar formuna uygun ilk model ENIAC olmaktadır. Gelişen teknolojiyle birlikte çantalarda dahi yanımızda taşıyabileceğimiz bu teknolojik alet ilk icat edildiğinde bu kadar konforlu ve pratik değildi. Şimdiki haline göre devasa büyüklüğe sahipti. 

“İlk bilgisayar kaç kilo?” diye merak ediyor olabilirsiniz. Öyle birkaç yüz kilo değil, tam 50 ton ağırlığındaydı! Yapımında 18 bin adet tüp kullanılmıştı ve bu sebeple çok büyüktü. Kurulabilmesi için 167 metrekarelik bir alana ihtiyaç duyuluyordu. 150 kwatt güçle çalışan bu alet, saniyede 5.000 toplama işlemi yapabilecek kapasiteye sahipti. 6.000 adet kablosu bulunuyordu ve çalışabilmesi için tümünün elle fişe takılması gerekiyordu. Yani fonksiyonel olsa da, günümüzdeki konforlu kullanım imkânlarından çok uzaktı. Maliyeti ise 500 bin dolar olarak belirtilmişti. 

İlk bilgisayar ENIAC atılacak olan bir füze için gereken hesaplamaları 15 saniye gibi kısa bir sürede yapabiliyordu. 1955 yılına kadar çok çeşitli işlemler ve hesaplamalar için kullanılan ENIAC, kendisinden daha üstün, daha küçük ve daha pratik hesaplayıcılar üretildiği için bu yıldan sonra kullanılmadı. Tarihteki ilk bilgisayar olarak kayıtlara geçen bu cihaz, hala günümüz bilgisayar anlayışı için basit işlemler yapabilen bir hesap makinası olarak kalıyordu. Bu sebeple, gelişimi ivme kazanarak devam etti.

İlk Kişisel Bilgisayar

Üretilen bilgisayar oldukça büyük yapıda, fazla yer kaplayan, ağır ve bir uzman tarafından yönlendirilerek kullanılması gereken yapıyaydı. Bu bilgisayarın kişiselleştirilmesi için ekran ve klavye gibi eklentilere ihtiyacı vardır ve kişinin tek başına herhangi bir yardım almadan kullanabiliyor olması gerekir. Bilgisayarın küçülerek kişisel hale getirilmesi için işlemciye ihtiyaç vardır. 

İlk işlemci Intel tarafından üretildi. 1971 yılında Intel 4004 tek mikroçipli işlemcisini piyasaya sürdü. İlk kişisel bilgisayar bu sayede üretildi. Bazı kaynaklar ilk kişisel bilgisayarı Altair 8800 olarak göstermektedir fakat bu bilgisayarın klavyesi ve ekranı yoktur. İlk kişisel bilgisayar IBM firmasının 1975 yılında ürettiği PC oldu. 25 kilo ağırlığındaydı, ekrana ve klavyeye sahipti. İlk masaüstü bilgisayar ise Apple tarafından 1984 yılında piyasaya sürüldü. Macintosh adı verilen bu cihaz, yani Mac, Steve Jobs tarafından tanıtılmıştı. İlk dizüstü bilgisayar modelleri ise Sony ve Compaq firmaları tarafından üretilmiştir.  

İlk Bilgisayar Türkiye’ye Ne Zaman Geldi?

Dünyadaki ilk bilgisayar olan ENIAC modelinden sonra çalışmalar hız kesmeden devam etti. Gelişmiş bilgisayarlara ihtiyaç duyan Türkiye’ye ise bilgisayar ilk kez 1960 yılında geldi. O zamanlar Karayolları Umum Müdürlüğü, yani şimdiki haliyle Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından IBM firmasından satın alındı. 

IBM 650 Model I ismiyle bilgisayarla tanışan Türkiye, o zamanlar yol yapımı konusunda yoğun çalışmalar içerisindeydi. Ülkedeki karayolu ağı fazla gelişmemişti ve hükümet bununla özel olarak ilgileniyor, ulaşım ağı kurmaya çalışıyordu. “Türkiye’de ilk bilgisayar nerede kullanıldı?” sorusu işte bu yol yapımıyla yakından ilişkilidir. Çünkü o dönemde yol yapım ve asfalt çalışmaları konusunda şehirlerarası mesafelerde iş yapıldığından, yüksek hesaplamalara ihtiyaç duyuluyordu. 

Türkiye’de ilk bilgisayar kullanımı sayesinde Polatlı-Sivrihisar yolu yapıldı. Ankara-Eskişehir arasında bir ulaşım bölgesini kapsayan bu yol 63 kilometre uzunluğundaydı ve gereken hesaplamalar IBM 650 Model I ile yapıldı. Normal şartlarda 3-4 ay kadar süren hesaplamalar bilgisayar sayesinde 1 saat kadar sürdü ve vakit kaybının önüne geçilerek yolun yapımı tamamlandı. 

Gelişmiş Bilgisayar Modellerini Keşfedin! 

Geçmişten günümüze devasa boyutlardan gelen bilgisayar, artık çantalarımıza dahi sığabilecek küçüklükte ve son teknolojiyle donatılmış halde. Gün geçtikçe yeni bir özellik eklenen bu teknoloji devi aletin birçok farklı formu bulunuyor. Masaüstü, dizüstü ve tablet modellerinde karşınıza çıkan en fonksiyonel bilgisayar eturanavm.com'da sizleri bekliyor. 

Bilgisayarla yapabileceğiniz onlarca şeyi düşündüğümüzde, elinizin altında bir tane olmasının ne kadar önemli olduğunu konuşmaya dahi gerek kalmıyor. Karmaşık hesaplamalar yapan gelişmiş bir hesap makinesiyle yolculuğuna başlayan bilgisayar, şimdilerde sayılamayacak kadar çok fonksiyonu küçücük bir ekran üzerinden sizlere sunuyor. Alacağınız kişisel bilgisayarınızda tüm bu fonksiyonları keşfedebilirsiniz.